Rodzaj juka – Yucca zaliczany jest do rodziny agawowatych – Agavaceae. Większość gatunków występuje w Ameryce Środkowej i Północnej. Do celów leczniczych używane są: juka kalifornijska – Yucca schidigera Roezl ex Ortgies, juka krótkolistna – Yucca brevifolia Engelm. oraz juka włóknista – Yucca filamentosa L. Surowcem zielarskim jest liść i korzeń – Folium et Radix Yuccae. Z liści i korzenia produkowane są ekstrakty suche standaryzowane na zawartość saponin. Niekiedy zawartość saponin w suchym ekstrakcie jest bardzo wysoka: 10, 30, 45, 50, 60%, podczas gdy naturalnie występuje w surowcach 1–6% saponin.

Yucca (oraz kwiat juki), Swarzędz, lipiec 2009 r.

W medycynie ludowej Ameryki Środkowej i południowej części Ameryki Północnej juki używane są w leczeniu stanów zapalnych stawów. Do składników czynnych juki należą: sapogeniny (sarsapogenina, tigogenina, smilagenina, gitogenina) i związki fenolowe (jukkaol A- E, resveratrol, jukkaon A, lariksinol). Wyciągi z juki działają odtruwająco i oczyszczająco na organizm.

Saponiny sterydowe zawarte w surowcu są związkami powierzchniowo czynnymi, dlatego doskonale oczyszczają powierzchnie błon śluzowych przewodu pokarmowego z bakterii, grzybów, pierwotniaków i resztek pokarmowych. Hamują rozwój bakterii i grzybów przeprowadzających dekarboksylacje aminokwasów w jelicie grubym, w wyniku której powstają toksyczne aminy, ketony i gazy (skatol, kadaweryna, putrescyna, indol, siarkowodór, metan, amoniak).

Aminy, ketony i gazy kałowe zatruwają wątrobę, mózg oraz mięśnie szkieletowe, powodują złe samopoczucie, znużenie, a nawet indukują niektóre nowotwory. Saponiny juki zapobiegają zatruciom i wiążą (kompleksują) wiele metabolitów zbędnych i toksycznych, które łatwiej są potem usuwane z ustroju z moczem i żółcią. Saponiny juki działają sekretolitycznie, mukolitycznie, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo.

Szczególnie dobre efekty lecznicze dają w przebiegu stanów zapalnych jelit, opłucnej, płuc, oskrzeli, dróg moczowych, wątroby i trzustki. Ułatwiają odkrztuszanie zalegającej wydzieliny śluzowej i ropnej z układu moczowego oraz oddechowego. Rozpulchniają i degradują biofilm, w którym mogą rozwijać się bakterie i grzyby patogenne. Wyciąg z juki stosowany jest w przemyśle spożywczym jako naturalny środek pianotwórczy (piwo, spienione drinki).

Młode kłącza juki gotowane mogą być spożywane jako warzywo (Ameryka Środkowa). Wyciągi wodne z juki zastosowane na skórę działają oczyszczająco, antyseptycznie, przeciwzaskórnikowo, nawilżająco, przeciwłojotokowo i przeciwzapalnie. Ograniczają powstawanie zaskórników i zmian trądzikowych. Wodny wyciąg z Yucca glauca Nutt. wykazuje działanie cytotoksyczne i cytostatyczne wobec czerniaka. Preparaty juki wzmagają wydalanie z ustroju amoniaku, mocznika i kwasu moczowego. Wodno-alkoholowe wyciągi rozszerzają oskrzela i oskrzeliki, przez co są pomocne w terapii dychawicy oskrzelowej oraz alergicznych nieżytów układu oddechowego.

Ograniczając uwalnianie gazów kałowych w jelicie grubym chronią wątrobę i trzustkę. Macerat z juki – Maceratio Yuccae: świeży surowiec zmielić i zalać wodą przegotowaną w stosunku 1:1, pozostawić na 6–8 godzin, następnie całość przepuścić przez sokowirówkę. Uzyskany sok zamrozić w torebkach do lodu. Pić po 50–60 ml 2 razy dziennie przez 2–3 miesiące w chorobach wymagających użycia kortykosteroidów. Wodno-alkoholowy wyciąg z juki – Tinctura Yuccae: 1 część rozdrobnionych liści lub korzeni zalać 5-10 częściami alkoholu 30%, macerować 1 miesiąc, po czym przecedzić. Zażywać 2 razy dziennie po 15 ml. Juka w medycynie sportowej i weterynarii.

Wyciąg z kłączy juki (Yucca) jest źródłem saponin trójterpenowych i sterydowych, które ograniczają rozwój bakterii gnilnych w jelicie grubym. Są naturalnymi inhibitorami dekarboksylacji aminokwasów w masie kałowej, zmniejszają procesy degradacji aminokwasów do amin i ketonów. Dzięki temu mięśnie i wątroba nie są obciążane szkodliwymi metabolitami pochodzenia kałowego.

Zwiększa to wydolność mięśni szkieletowych i poprawia samopoczucie. Ekstrakt w podanych dawkach zmniejsza nieprzyjemny zapach kału, zapobiega gniciu białek w jelicie grubym, co jest szczególnie ważne podczas spożywania odżywek białkowych przeznaczonych dla sportowców. Właściwości juki zostały wykorzystane w hodowli koni wyścigowych. Preparaty z juki podawane są również kotom i psom w celu niwelowania przykrego zapachu z jamy gębowej. W Szwajcarii juka włóknista – Yucca filamentosa L. (Fäige Palmlilie) stosowana jest w leczeniu chorób układu żółciowego i stanów zapalnych skóry.

https://rozanski.li/4870/juka-yucca-w-fitoterapii/