Wczorajsza rozmowa z Inez Rogozińską (http://www.herbiness.com ) natchnęła mnie, abym opisał ponownie komonicę, czyli Lotus. Wprawdzie opisałem już trochę tę roślinkę w 2011 r. (patrz: https://rozanski.li/2537/kwiat-komonicy-flos-loti-jako-zrdlo-flawonoidw-i-sedativum/) jednakże dzisiaj dodam nieco więcej informacji.

Komonica, Krosno

Rodzaj komonica – Lotus należy do rodziny motylkowatych – Papilionaceae (= Fabaceae). W Polsce występuje komonica błotna – Lotus uliginosus Schkuhr, komonica wąskolistna – Lotus tenuis W. et K. ex Willd. (=Lotus glaber Mill. = Lotus tenuifolius (L.) Rchb.), komonica zwyczajna – Lotus corniculatus L. i komonica skrzydlastostrąkowa – Lotus siliquosus L. (zaliczana czasem do odrębnego rodzaju komonicznik – Tetragonolobus, wówczas ma nazwę Tetragonolobus maritimus (L.) Roth.). Szwajcarska Flora (Flora Helvetica) obejmuje gatunki: Lotus maritimus L. (=Tetragonolobus maritimus (L.) Roth. = Tetragonolobus siliquosus Roth.), Lotus pedunculatus Cav. (=Lotus uliginosus Schkuhr), Lotus corniculatus L., Lotus alpinus (DC.) Ramond, Lotus tenuis Willd., Lotus corniculatus ssp. hirsutus (W.D.J. Koch) Rothm.

β-sitosterol

W Bułgarii spotkać można gatunki: Lotus aegaeus (Griseb.)Boiss., Lotus angustissimus L., Lotus tenuis Willd., Lotus corniculatus L. oraz Lotus strictus Fisch. & C.A.Mey. W bułgarskiej medycynie ludowej wykorzystuje się Lotus corniculatus L. (zastosowanie w Bułgarii: bóle głowy, dolegliwości towarzyszące przekwitaniu, zaburzenia pracy serca, przygnębienie, depresja).

Kwercetyna

Kwas betulinowy

Surowcem zielarskim jest ziele kwitnące lub sam kwiat komonicy – Herba et Flos Loti, które powinny być suszone w naturalnej temperaturze, ale nigdy w pełnym słońcu. Zawiera flawonoidy (astragalina, kwercetyna, izokwercetyna, rutyna, kaempferol, 2-(3,4-Dihydroxy-phenyl)-5,7-dihydroxy-chromen-4-on; 2-(3,4-Dihydroxy-phenyl)-5,7-dihydroxy-3-methoxy-chromen-4-on; mirycetyna, taksyfolina, hiperozyd, kwercytryna, izoramnetyna, lotisoflawan, quercetin 3-glucuronide, moryna, kaempferol 3-O-galactoside, mirycytryna; lupinalbin B, C, chrysoeriol 7-O-glucopyranoside, quercetin 3-O-β-D-glucuronopyranoside, (-)-aromadendrin 3-O-β-D-glucopyranoside), garbniki katechinowe (katechina, epigalokatechina), fenole (4-hydroksybenzoesan metylu, etylu i butylu, kwas galusowy), fitosterole (beta-sitosterol, stigmasterol, spinasterol, lanosterol; stigmast-4-en-3-one; uvaol, kampesterol, taraxeryl acetate, tarakserol), olejek eteryczny (anetol, dimetoksybenzen (1,4-dimethoxybezene), linalol, (E)-β-ionone, beta-ionol, octan geranylu, nipasol) saponiny trójterpenowe, triterpeny (pochodne kwasu ursolowego, kwas betulinowy, lupeol, alfa-amyryna, beta-amyryna, kwas oleanolowy, lotozydy, jujubozydy = jujuboside A, C, cycloartenol); alkaloidy (aporfinowy: liriodenine = liriodenina); (E)-N-feruloyltyramine (feruloylo-tyramina), p-Coumaroyltyramine (kumaroylotyramina), związki cyjanogenne (linamaryna, lotusin = lotuzyna), 7-methyl-juglone (metylojuglon); polycycloiridal E, F, G; bardzo skomplikowane związki cyklopentafenatrenowe (np. 8S,9R,10R,11R,13R,14S,17R)-17-((2R, 5R)-5-((2S,3R,4S,5S,6R)-4,5-dihydroxy-3-((2S,3R,4S,5S,6R)-3,4,5-trihydroxy-6-(hydroxymethyl)tetrahydro-2H-pyran-2-yloxy)-6-(((2R,3R,4S,5S,6R)-3,4,5-trihydroxy-6-(hydroxymeth-yl)tetrahydro-2H-pyran-2-yloxy)methyl)tetrahydro-2H-pyran-2-yloxy)-6-hydroxy-6-methylheptan-2-yl)-11-hydroxy-4,4,9,13,14-pentamethyl-4,7,8,9,10,H,12,13,14,15,16,17-dodecahydro-1H-cyclopenta[a]phenanthren-3(2H)-one’’; (6R)-2-hydroxy-6-((3S,8S,9R,10R,11R,13R, 14S,17R)-11-hydroxy-4,4,9,13,14-pentamethyl-3-((2R,3R,4S, 5S,6R)-3,4,5-trihydroxy-6-(((2R,3R,4S,5S,6R)-3,4,5-trihydroxy-6-(hydroxymethyl)tetrahydro-2H-pyran-2-yloxy)methyl)tetrahydro-2H-pyran-2-yloxy)-2,3,4,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17-tetradecahydro-1H-cyclopenta[a]phenanthren-17-yl)-2-methylheptan-3-one); poliacetyleny (lobetyolinina, tangshenyne B), naftochinony (juglon, 8-hydroxyisodiospyrin); aristophyll-C, terpenoidy (deoxystrigol), coronarian (2,6-Di(3-nitropropanoyl)-alpha-F-glucopyranoside), lupinalbina i wiele innych. Skład komonic jest dobrze poznany i bardzo bogaty.

Katechina

Rutyna

Kaempferol

Methyl 4-hydroxybenzoate

Mirycetyna

Kwas ursolowy

morin = moryna, flawon

Astragalina

Liriodenina

Linamaryna

Przykładowy związek pochodny cyklopentafenantrenu: 8S,9R,10R,11R,13R,14S,17R)-17-((2R, 5R)-5-((2S,3R,4S,5S,6R)-4,5-dihydroxy-3-((2S,3R,4S,5S,6R)-3,4,5-trihydroxy-6-(hydroxymethyl)tetrahydro-2H-pyran-2- yloxy)-6-(((2R,3R,4S,5S,6R)-3,4,5-trihydroxy-6-(hydroxymeth-yl)tetrahydro-2H-pyran-2-yloxy)methyl)tetrahydro-2H-pyran-2-yloxy)-6-hydroxy-6-methylheptan-2-yl)-11-hydroxy-4,4,9,13,14-pentamethyl-4,7,8,9,10,H,12,13,14,15,16,17-dodecahydro-1H-cyclopenta[a]phenanthren-3(2H)-one

Lotozyd II

Działanie komonicy jest wielokierunkowe za sprawą różnorodnego składu chemicznego. W zielu zawartych jest wiele związków onkostatycznych i cytotoksycznych wobec komórek rakowych. Wodno-alkohole wyciągi zawierają fitoncydy o działaniu antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym, porównywalnym do orzecha włoskiego. Na pierwszy plan wybija się wpływ hipotensyjny (obniżający ciśnienie tętnicze krwi), rozkurczowy, uspokajający, odprężający i moczopędny. Liczne związki estrogenne w komonicy są przydatne w okresie przekwitania. Jednocześnie bardzo pomocne przy przeroście gruczołu krokowego u mężczyzn. Wodne wyciągi ze świeżego i suchego ziela pobudzają regenerację skóry, przyspieszają gojenie i wpływają silnie przeciwzapalnie. Napar i lotio z maceratem z ziela zwiększają nawilżenie skóry i są źródłem aminokwasów oraz białek odżywiających skórę. Udział w kosmetykach powinien wynieść od 5 do 15%. Masło, tran, olej rokitnikowy, olej lniany, rydzowy, czy konopny wzmagają działanie gojące i pielęgnujące komonicy. Napar i macerat odżywiają włosy, dlatego powinny być polecane przy zniszczonych i wypadających włosach. Wpływ antyandrogenny i estrogenny może być wykorzystany w leczeniu łysienia androgenicznego. Ziele nasila procesy anabolizmu i hamuje katabolizm. Może przyczyniać się do przyrostu masy ciała (retencja azotu). Komonica posiada również związki przeciwalergiczne, hamujące uwalnianie histaminy. Zastosowanie: zaburzenia krążenia obwodowego, nerwice serca, bezsenność, stany stresowe, rozdrażnienie nerwowe, tracenie masy mięśniowej, wyniszczające choroby zakaźne dolegliwości w trakcie przekwitania (menopauzy), stany zapalne skóry, choroby włosów skórne i paznokci; przerost i stany zapalne gruczołu krokowego; trudno gojące się rany, skąpomocz; kuracje odtruwające; stany skurczowe w układzie moczowym i pokarmowym, kamica moczowa, nadciśnienie. Osłabienie kości i mięśni.

Preparaty i dawkowanie.

1. Napar – Infusum Loti: 1 czubata łyżka rozdrobnionych kwiatów lub ziela na 1 szklankę wrzącej wody; po 20 minutach przecedzić. 2 szklanki naparu dziennie przez 2 tygodnie, potem 1/2 szklanki naparu 2 razy dziennie (2 tygodnie). Stosować co kwartał. W ostrych stanach: 3 szklanki naparu dziennie (zapalenie kłębuszków nerkowych, zapalenie wątroby i jelit, zaostrzenie cukrzycy, ostre zapalenie siatkówki lub naczyniówki; zapalenie żył). Przy chorobach okulistycznych zalecam krople do oczu z naparu na soli fizjologicznej oraz okłady. Przy cerze naczyńkowej, zaostrzeniu trądziku różowatego, wypryskach (AZS) – okłady na skórę.

2. Intractum Loti: 1 część świeżych kwiatów lub ziela na 5-10 części gorącego alkoholu 50-60%; odstawić na 7 dni, przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dziennie po 5-10 ml; przy stanach nerwicowych 10-15 ml w dawce jednorazowej, ponadto dla poprawy krążenia.

3. Mazidło komonicowe – Linimentum Loti: świeże kwiaty lub ziele zmiksować z olejem lnianym surowym, rokitnikowym lub tranem (25-30%). Kwiaty i ziele przed zmiksowaniem zwilżyć spirytusem. Przechowywać w lodówce. Stosować na trudno gojące się wypryski, atopowe zapalenie skóry, oparzenia, odleżyny. W przypadku opornych ran i odleżyn dodać do mazidła balsam Szostakowskiego (np. ok. 25%).

4. Vinum Loti: 1 cz. suchych kwiatów lub suchego ziela po uprzednim rozdrobnieniu zwilżyć spirytusem; po ok. 5minutach zalać 7-10 cz. wina wytrawnego czerwonego. Odstawić na miesiąc. Pić po 1 kieliszku (100 ml) dziennie dla poprawy krążenia, jako antyoksydant, wymiatacz wolnych rodników, przy nadciśnieniu, miażdżycy i jako źródło flawonoidów; ponadto w okresie menopauzy.

5. Ocet komonicowy – Acetum Loti: 1 cz. świeżego ziela zalać 7-10 cz. octu 10%, po miesiącu gotowy do użycia. Składnik toniku kosmetycznego (5-10% udziału), mazideł na uderzenia, krwiaki, opuchlizny; do przemywania ran; do kąpieli kończyn; do płukania włosów (1 łyżka na szklankę wody). Przy infekcjach i stanach zapalnych warto łączyć komonicę z ziołami irydoidowymi (paulownia, katalpa, przetacznik, trędownik…). Przy opuchniętych nogach – moczyć je w wodzie z dodatkiem mocnego naparu, intraktu lub octu komonicowego.

https://rozanski.li/4730/komonica-lotus-w-ziololecznictwie/